Teunisbloemolie

De teunisbloem (Oenothera) staat bekend om haar fraaie, gele bloemen en komt van oudsher voor in Noord- en Zuid-Amerika, maar is ondertussen in vele landen te vinden. Teunisbloemolie is rijk aan gammalinoleenzuur (GLA). GLA is een onverzadigd omega-6 vetzuur, dat nauwelijks in de voeding voorkomt en in het lichaam wordt gevormd uit (cis)linolzuur. Vaak vindt deze omzetting in beperkte mate plaats, waardoor minder eicosanoïden (lokale hormoonachtige stoffen) van het gunstige type 1 worden gevormd. Factoren die hierbij een rol kunnen spelen zijn een te hoge consumptie van transvetzuren, verzadigde vetten, suiker, alcohol en koolhydraten en een tekort aan essentiële voedingsstoffen, die bij deze omzetting betrokken zijn (magnesium, vitamine B6, niacine, zink, selenium, vitamine C, vitamine E). Niet iedereen maakt het enzym delta-6-desaturase, dat linolzuur omzet in GLA, in dezelfde mate aan. Bij ouderen bijvoorbeeld is het enzym in mindere mate aanwezig.

Vermoedelijk onder meer droge huid en een grotere kans op chronische ontstekingsziekten.

• cyclische mastalgie
• PMS (premenstrueel syndroom)
• diabetescomplicaties (neuropathie, nefropathie)
• reumatoïde artritis
• atopisch eczeem
• keratoconjunctivitis sicca (xerophthalmia of droge ogen)
• verbeteren huidbarrièrefunctie en droge huid bij ouderen
• psoriasis
• astma
• hooikoorts
• parodontitis
• preventie prostaatkanker (in combinatie met EPA)
• orale mucocele (speekselkliercyste mondholte)
• hyperlipidemie
• ADHD
• ziekte van Sjögren
• atherosclerose
• hypertensie
• preventie osteoporose
• fenomeen van Raynaud
• stress (minder goede omzetting linolzuur in GLA)

Gebruik geen hoge dosis GLA bij zwangerschap of het geven van borstvoeding vanwege het ontbreken van veiligheidsgegevens. Wees voorzichtig met GLA bij gebruik van antistollingsmiddelen en antiplaatjestherapie aangezien GLA de bloedplaatjesaggregatie remt en de bloedingstijd kan verlengen.

• Onderhoudsdosering: 250-500 mg GLA per dag
• Algemene therapeutische dosering*: tot 2800 mg GLA per dag
• Reuma: 450-2000 mg GLA per dag
• Atopisch eczeem**: 360-920 mg GLA per dag (kinderen onder 18 jaar 360-460 mg GLA per dag)
• Keratoconjunctivitis sicca: 1000 mg GLA per dag
• Diabetische neuropathie: 520 mg GLA per dag
• Cyclische mastalgie: 300 mg GLA per dag (bij voorkeur in combinatie met vitamine E)

• GLA (tot 2,8 gram per dag) verhoogt de effectiviteit van tamoxifen en paclitaxol en mogelijk ook van andere anti-kanker medicijnen zoals doxorubicine, vincristine, vinblastine en vinorelbine. GLA verlaagt mogelijk de effectiviteit van cisplatine en carboplatine.
• GLA kan de effectiviteit van het antibioticum ceftazidime verhogen.
• GLA beschermt de nieren mogelijk tegen beschadiging door cyclosporine en kan de werking van cyclosporine versterken.
• Voor de omzetting van GLA in PGE1 is voldoende zink, vitamine C en vitamine B6 nodig.
• GLA bevordert de calciumopname en -activiteit.
• GLA-suppletie kan de behoefte aan NSAID’s en corticosteroïden verlagen.
• GLA remt de plaatjesaggregatie en heeft mogelijk een additief effect bij gebruik van bloedverdunnende medicijnen.
• GLA vergroot (in theorie) de kans op convulsies bij gebruik van fenothiazines; wees voorzichtig met deze combinatie.

Suppletie met GLA in de geadviseerde doseringen is veilig. Soms treden maagdarmklachten op; dit kan in veel gevallen voorkomen worden door het supplement bij de maaltijd in te nemen.

1. Gamma-linolenic acid (GLA). Monograph. Altern Med Rev. 2004 Mar;9(1):70-8.

2. Sergeant S et al. Gamma-linolenic acid, dihommo-gamma linolenic, eicosanoids and inflammatory processes. Eur J Pharmacol. 2016;785:77-86.

3. Kapoor R et al. Gamma linolenic acid: an antiinflammatory omega-6 fatty acid. Curr Pharm Biotechnol. 2006;7(6):531-4.

4. Leventhal LJ et al. Treatment of rheumatoid arthritis with gammalinolenic acid. Ann Intern Med. 1993;119(9):867-73.

5. Arm JP et al. Impact of botanical oils on polyunsaturated fatty acid metabolism and leukotriene generation in mild asthmatics. Lipids Health Dis. 2013;12:141.

6. Jamal GA. The use of gamma linolenic acid in the prevention and treatment of diabetic neuropathy. Diabet Med 1994;11:145-9.

7. Kim DH et al. Gamma linolenic acid exerts anti-inflammatory and anti-fibrotic effects in diabetic nephropathy. Yonsei Med J. 2012;53(6):1165-75.

8. Rosenstein ED et al. Pilot study of dietary fatty acid supplementation in the treatment of adult periodontitis. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2003;68(3):213-8.

9. Barham JB et al. Addition of eicosapentaenoic acid to gamma-linolenic acid-supplemented diets prevents serum arachidonic acid accumulation in humans. J Nutr. 2000;130(8):1925-31.

10. Aragona P et al. Systemic omega-6 essential fatty acid treatment and pge1 tear content in Sjögren's syndrome patients. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2005;46(12):4474-9.

11. McCaul JA et al. Multiple oral mucoceles treated with gamma-linolenic acid: report of a case. Br J Oral Maxillofac Surg. 1994;32(6):392-3.

12. Gumus K et al. The role of inflammation and antiinflammation therapies in keratoconjunctivitis sicca. Clin Ophthalmol. 2009;3:57-67.

13. Chung BY et al. Dose-dependent effects of evening primrose oil in children and adolescents with atopic dermatitis. Ann Dermatol. 2013;25(3):285-91.

14. Pruthi S et al. Vitamin E and evening primrose oil for management of cyclical mastalgia: a randomized pilot study. Altern Med Rev. 2010;15(1):59-67.