De mens kan zelf geen vitamine C synthetiseren en is voor de vitamine-C-voorziening volledig afhankelijk van de voeding. Vitamine C is wateroplosbaar en komt in het hele lichaam verspreid voor met de hoogste concentratie in de bijnieren en hypofyse. De grootste hoeveelheid vitamine C bevindt zich echter in lever en skeletspieren, vanwege de grote omvang in relatie tot het hele lichaam.
Voor de aanmaak van collageen en andere bindweefselmoleculen is vitamine C essentieel. Mede daarom helpt vitamine C de bloedvaten gezond en elastisch te houden. Alle weefsels die ons lichaam structuur en stevigheid geven zoals de gewrichten, pezen, huid, spieren (waaronder de hartspier), botten en bindweefsel zijn afhankelijk van de opbouwende activiteit van vitamine C, met name in herstelperiodes. Daarnaast speelt vitamine C een belangrijke rol bij de synthese van neurotransmitters, steroïdhormonen, carnitine, de omzetting van cholesterol in galzuren, de afbraak van tyrosine, de mineralenstofwisseling en de epigenetische regulatie van de genexpressie.
Vitamine C is als co-enzym van vele enzymen betrokken bij uiteenlopende biologische processen. De antioxidantfunctie van vitamine C is onder meer van belang voor het behoud van gezonde cellen en weefsels. Vitamine C heeft een gunstige invloed op hart en bloedvaten. Vitamine C helpt bij de eliminatie van zware metalen zoals kwik, lood, cadmium en nikkel. In het maag-darmkanaal voorkomt vitamine C de omzetting van nitraat en nitriet in nitrosaminen. Ook speelt vitamine C een rol bij de prostaglandinensynthese en ondersteunt het het immuunsysteem. Op basis van de talloze functies van vitamine C zijn de toepassingen eveneens talrijk.
Groenten, fruit, aardappelen, orgaanvlees (lever, nier)
Voor een hoge inname van vitamine C is ascorbinezuur (de goedkoopste en meest gebruikte vorm van vitamine C) niet altijd geschikt, omdat veel mensen deze zure vitamine C minder goed verdragen. Naast ascorbinezuur is vitamine C beschikbaar in de (niet-zure) vorm van mineraalascorbaten (vitamine C gebonden aan een mineraal zoals calcium of magnesium) en Ester-C.
Ester-C is een unieke, gepatenteerde formule die een groot aantal voordelen van ascorbinezuur en calciumascorbaat combineert. Zodra vitamine C in het lichaam is opgenomen, wordt het omgezet in verschillende metabolieten. De belangrijkste metaboliet is vermoedelijk threonzuur. Ester-C is calciumascorbaat dat al gedeeltelijk is geoxideerd waardoor de natuurlijke metaboliet threonzuur reeds aanwezig is. Threonzuur en de andere metabolieten bevorderen de biologische beschikbaarheid van vitamine C in het lichaam. Bovendien blijkt threonzuur in staat om reeds in het lichaam opgeslagen vitamine C te mobiliseren en beschikbaar te maken voor stofwisselingsprocessen. Ester-C bestaat uit een complex van calciumascorbaat (vitamine C), met calcium gebonden, natuurlijke metabolieten van vitamine C.
De vraag naar natuurlijke, biologische voedingssupplementen groeit. De amla-bes (Emblica officinalis, Indiase kruisbes) heeft een uitzonderlijk hoge concentratie vitamine C (ascorbinezuur) en bevat daarnaast onder meer polyfenolen, tanninen en mineralen.
Vermoeidheid, zwakte, myalgie (spierpijn), verminderde weerstand, gebrek aan eetlust, slechte wondheling, snel blauwe plekken krijgen, bloedend tandvlees, zwakte bindweefsel, scheurbuik bij ernstig tekort (gewichtsverlies, slapeloosheid, vermoeidheid, afgenomen weerstand, tandvleesbloedingen, onderhuidse bloedingen, inwendige bloedingen, tanduitval, oedeem in benen, neuropathie).
Hoge doses vitamine C worden afgeraden bij:
Vitamine C is een veilige (wateroplosbare) vitamine, ook in hoge doseringen. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft geen veilige bovengrens van inname voor vitamine C bepaald. Megadoses vitamine C kunnen maagdarmklachten veroorzaken (misselijkheid, gasvorming, buikkramp en diarree). Binnen de orthomoleculaire visie wordt dit gezien als het bereiken van de darmtolerantie; op het moment dat maagdarmklachten ontstaan is de maximale werkzame dosis bereikt. Bij een hoge inname van vitamine C kan het beste gekozen worden voor een mineraalascorbaat of ester-C (zie kwaliteitsaspecten), aangezien veel mensen ascorbinezuur minder goed verdragen. Suppletie met vitamine C verhoogt de kans op nierstenen waarschijnlijk niet; vanwege de controverse die hierover bestaat kan desgewenst aan mensen met (bewezen) oxalaatbevattende nierstenen het advies worden gegeven de inname van vitamine C (in de vorm van ascorbinezuur) te beperken.
1. Dosedêl M et al. Vitamin C - sources, physiological role, kinetics, deficiency, use, toxicity, and determination. Nutrients. 2021;13:615.
2. Calder PC et al. Enhanced vitamin C delivery: a systematic literature review assessing the efficacy and safety of alternative supplement forms in healthy adults. Nutrients. 2025;17:279.
3. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). Scientific opinion on dietary reference values for vitamin C. EFSA J. 2013;11:3418,
4. Gul M et al. Functional and nutraceutical significance of amla (Phyllanthus emblica L.): a review. Antioxidants. 2022;11:816.
5. Brabson JP et al. Epigenetic regulation of genomic stability by vitamin C. Front Genet. 2021;12:675780.
6. Naidu KA. Vitamin C in human health and disease is still a mystery? An overview. Nutr J. 2003;2:7.
7. Carr AC et al. Vitamin C and immune function. Nutrients. 2017;9(11).
8. Wilson R et al. Inadequate vitamin C status in prediabetes and type 2 diabetes mellitus: associations with glycaemic control, obesity, and smoking. Nutrients. 2017;9:997.
9. Harrison FE et al. Ascorbic acid and the brain: rationale for the use against cognitive decline. Nutrients. 2014;6:1752-81.
10. Walcher T et al. Vitamin C supplement use may protect against gallstones: an observational study on a randomly selected population. BMC Gastroenterol. 2009;9:74.
11. Pullar JM et al. The roles of vitamin C in skin health. Nutrients. 2017;9:866.
12. Finck H et al. Is there a role for vitamin C in preventing osteoporosis and fractures? A review of the potential underlying mechanisms and current epidemiological evidence. Nutr Res Rev. 2014;27:268-83.
13. Stevenson S. Vitamin C for preventing exercise-induced asthma. Am Fam Physician. 2012;85:1018
14. Carr AC et al. The role of vitamin C in the treatment of pain: new insights. J Transl Med. 2017;15:77.
15. Shibuya N et al. Efficacy and safety of high-dose vitamin C on complex regional pain syndrome in extremity trauma and surgery - systematic review and meta-analysis. J Foot Ankle Surg. 2013;52:62-6.
16. Boyd HH. Eye pressure lowering effect of vitamin C. J Orthomol Med. 1995;10:165-168.
17. Ersöz G et al. Management of fatty liver disease with vitamin E and C compared to ursodeoxycholic acid treatment. Turk J Gastroenterol. 2005;16:124-8.
18. Shaik MM et al. Vitamin supplementation as possible prophylactic treatment against migraine with aura and menstrual migraine. Biomed Res Int. 2015;2015:469529.
19. Levine M et al. Vitamin C: a concentration-function approach yields pharmacology and therapeutic discoveries. Adv Nutr. 2011;2:78-88.
20. Carr AC et al. Vitamin C: current concepts in human physiology. MDPI open access books, 2018.
21. Carr AC et al. Vitamin C in health and disease. MDPI open access books, 2018.